Thực hiện đốt sóng cao tần trong điều trị u xơ tử cung

Được dịch từ bài viết “Steps to perform radiofrequency ablation to treat uterine fibroids” được đăng tải trên website vimec.com

Bài viết này được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Vũ Huy Hoàng - Bác sĩ X quang - Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City. Bác sĩ Vũ Huy Hoàng có 10 năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh.

Và Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Văn Phấn - Trưởng Đơn vị Chẩn đoán hình ảnh can thiệp - Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City. Bác sĩ Nguyễn Văn Phấn là bác sĩ X-quang can thiệp và bác sĩ X-quang.

Đốt sóng cao tần (RFA) là phương pháp hủy khối u bằng nhiệt mới được đưa vào điều trị u xơ tử cung gần đây. Thông thường, các bác sĩ sẽ chỉ định áp dụng phương pháp này cho những bệnh nhân có khối u lành tính, phương pháp này không gây đau đớn và mang lại hiệu quả cao.

1. Đốt u xơ bằng sóng cao tần là gì?

U xơ tử cung là bệnh lý ác tính thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản và trung niên. Bệnh thường là nguyên nhân gây rối loạn kinh nguyệt, rong kinh, giảm khả năng sinh sản ở nữ giới. Thực tế, u xơ tử cung có thể bị đào thải ra khỏi cơ thể khi nội tiết tố estrogen suy giảm, nhưng một số trường hợp u xơ tử cung phát triển lớn, nếu không được thăm khám và điều trị kịp thời có thể tiến triển và phát triển thành tử cung, chèn ép các cơ quan khác trong cơ thể như tử cung, buồng trứng, ống dẫn trứng, bàng quang, trực tràng.

U xơ có thể được loại bỏ bằng thuốc, phẫu thuật mở hoặc phẫu thuật nội soi để loại bỏ u xơ. Tuy nhiên, mổ mở hay mổ nội soi có thể xảy ra các biến chứng như chảy máu, tụ dịch, tổn thương niêm mạc tử cung… Bên cạnh đó, sau khi điều trị, bệnh nhân cần nằm viện, dùng kháng sinh và thuốc giảm đau.

Bệnh u xơ tử cung thường gây rối loạn kinh nguyệt

Hiện nay, một phương pháp điều trị u xơ tử cung mới được triển khai vài năm gần đây có thể hạn chế một số biến chứng so với phương pháp cũ, đó là phương pháp đốt u xơ bằng sóng cao tần (RFA).

Phương pháp này hoạt động bằng cách áp các điện cực vào trung tâm của khối u. Khi u xơ chịu nhiệt ma sát, các mô xung quanh sẽ bị khô, các tế bào bị mất nước và thúc đẩy quá trình hoại tử khối u. Sóng cao tần có tần số nằm trong dải sóng âm thanh (radio, 200 – 1.200MHz). Dòng điện này được đưa đến cơ thể thông qua một điện cực đi vào đầu kim và tạo ra nhiệt. Sóng cao tần chỉ tác động đến khối u xơ và không ảnh hưởng đến các cơ quan lân cận.

2. Chỉ định đốt u xơ tử cung bằng sóng cao tần

Điều trị u xơ tử cung bằng sóng cao tần (RFA) là phương pháp điều trị mới, được đánh giá là hiệu quả, ít xâm lấn và đặc biệt không gây đau đớn cho người bệnh. Trên thực tế, phương pháp RFA đã rất phổ biến trong điều trị các nhân tuyến giáp lành tính, u gan và một số bệnh lý khác. Theo đó, phương pháp này có thể thực hiện cho các đối tượng sau: Bệnh nhân có kích thước khối u < 8cm. Số lượng khối u không quá 3. Bệnh nhân đã đủ con và có thể ngừng sinh.

3. Các bước thực hiện điều trị u xơ tử cung bằng sóng cao tần

Trước khi thực hiện phương pháp người bệnh cần xét nghiệm máu,đo huyết áp,điện tâm đồ

Là một phương pháp điều trị mới nên mỗi bệnh nhân sẽ có một phác đồ điều trị khác nhau. Việc điều trị sẽ phụ thuộc vào kích thước của từng khối u nên sẽ có thời gian và số lần điều trị khác nhau.

Đầu tiên, bệnh nhân sẽ được siêu âm để xác định vị trí, đặc điểm của khối u xơ, kích thước và thể tích của khối u. Nếu khó xác định chính xác, người bệnh có thể được chỉ định thực hiện sinh thiết FNA bằng kim nhỏ để đánh giá chính xác khối u là lành tính hay ác tính. Sau đó, bác sĩ cũng sẽ chỉ định bệnh nhân làm xét nghiệm máu, đo huyết áp, điện tâm đồ trước khi thực hiện thủ thuật.

Điều trị u xơ tử cung bằng sóng cao tần là một liệu trình, các bước tiến hành như sau:

Bước 1: Kim dẫn điện được đưa vào khối u qua da (tại vị trí đã được gây tê), quá trình chọc kim và kiểm soát đường kim vào khối u được theo dõi dưới siêu âm.

Bước 2: Bác sĩ điều chỉnh dây dẫn từ kim phát ra sóng vô tuyến làm nóng các tế bào tại khối u. Sóng có hiệu quả trong phạm vi 0,5 - 1cm tiếp giáp với khối u. Bước 3: Thông thường nhiệt độ kim đốt nóng khoảng 100°C, thời gian tác dụng trong vòng 10 phút liên tục có thể tiêu diệt hết tế bào u xơ.

Bước 4: Người bệnh được đưa về phòng hồi sức và theo dõi các triệu chứng sau đó, có thể xuất viện ngay trong ngày nếu không có dấu hiệu bất thường. RFA có thể được thực hiện nhanh chóng sau 15-20 phút.

Theo đó, các bác sĩ cũng khuyến khích người bệnh điều trị u xơ tử cung ở giai đoạn sớm, bởi ở giai đoạn khối u còn nhỏ dưới 3cm, số lượng nhân xơ còn ít thì hiệu quả điều trị gần như tuyệt đối.

Sau khi điều trị u xơ tử cung, bệnh nhân gặp phải các tác dụng phụ như đau bụng, sốt, ra máu âm đạo, khó chịu hoặc buồn nôn sẽ được bác sĩ chỉ định theo dõi thêm. Trong thời gian này, bác sĩ chỉ định bệnh nhân dùng thuốc kháng sinh, thuốc chống nôn và thuốc giảm đau để hỗ trợ điều trị.

4. Ưu và nhược điểm của phương pháp đốt u xơ tử cung bằng sóng cao tần

Khi thực hiện đốt u xơ tử cung bằng sóng cao tần không cần gây mê cho bệnh nhân

So với các phương pháp điều trị u xơ tử cung truyền thống như mổ hở hay mổ nội soi cần xâm lấn nhiều hơn vào cơ thể người bệnh thì phương pháp sử dụng sóng cao tần điều trị u xơ tử cung cũng có một số ưu điểm và nhược điểm sau:

4.1. Ưu điểm của phương pháp điều trị u xơ tử cung bằng sóng cao tần so với các phương pháp khác là thời gian điều trị ngắn, chỉ kéo dài từ 10-15 phút. Bên cạnh đó, thời gian hồi phục sau khi đốt cũng rất nhanh chóng. So với phương pháp phẫu thuật, bệnh nhân cần nằm viện vài ngày thì RFA có thể về nhà ngay trong ngày, không gây đau hoặc đau ít, không cần gây mê và không để lại sẹo.

4.2. Bên cạnh những ưu điểm thì phương pháp đốt u xơ tử cung bằng sóng cao tần cũng có những nhược điểm nhất định, chẳng hạn phương pháp này chỉ được thực hiện khi người bệnh có khối u nhỏ và số lượng u nang không quá lớn. không quá nhiều chất xơ.

Mặt khác, trong quá trình sử dụng sóng cao tần có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của chị em nên phương pháp này phù hợp với những chị em đã sinh đủ số con và không có nhu cầu sinh sản tiếp.

Đây là phương pháp mới, có nhiều ưu điểm, ít biến chứng nên chi phí điều trị cao và không được BHYT chi trả.

Tuy là phương pháp điều trị mới, không xâm lấn nhưng người bệnh cần lưu ý một số vấn đề để tránh tác dụng phụ không mong muốn như duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tránh quan hệ tình dục sau đốt sóng cao tần, giữ vệ sinh sạch sẽ, khám sức khỏe định kỳ và làm theo hướng dẫn của bác sĩ.

Đốt u xơ bằng sóng cao tần là phương pháp điều trị hiện đại và đang dần trở nên phổ biến trong điều trị u xơ tử cung. Người bệnh có thể tham khảo phương pháp này để có thêm sự lựa chọn hỗ trợ điều trị bệnh an toàn và hiệu quả. 

Nguồn bài viết: https://www.vinmec.com/vi/news/health-news/general-health-check/steps-to-perform-radiofrequency-ablation-to-treat-uterine-fibroids/